ADHD bij kinderen: Wat betekent het en hoe kun je helpen?

In dit artikel bespreken we kort wat ADHD precies is, hoe je kind kan omgaan met ADHD in de klas en geven we tips zodat je als ouders je kind kan ondersteunen op school of thuis.

ADHD staat voor de afkorting Attention Deficit Hyperactivity Disorder, in het Nederlands ook wel aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit genoemd. ADHD kan zich op veel manieren uiten. Een aantal kenmerken van ADHD zijn het moeite hebben met concentreren, het in hun hoofd en fysiek drukker zijn en sneller impulsieve beslissingen nemen. Belangrijk om te onthouden is dat niet iedereen met ADHD hetzelfde gedrag vertoont. Daarnaast kunnen er ook verschillen zijn in kenmerken tussen jongens en meisjes met ADHD.

Over de oorzaak van ADHD is nog weinig bekend. Onderzoekers denken dat het een combinatie is van het hebben van bepaalde genen en omgevingsfactoren. Het hebben van bepaalde genen zorgt ervoor dat je kind aanleg heeft voor het ontwikkelen van ADHD. Omgevingsfactoren kunnen de ADHD versterken, maar ook verminderen. Volgens Thuisarts kan het wel zo zijn dat ADHD in sommige families vaker voorkomt dan anderen. Vaak begint het zich te uiten in de kindertijd. Volwassen kunnen op latere leeftijd wat minder last ervaren van hun ADHD, dan toen ze kind waren.

Vroeger werd er onderscheid gemaakt tussen ADHD en ADD, maar tegenwoordig wordt ADD gezien als een vorm van ADHD. Dit komt doordat ADHD en ADD sterk op elkaar lijken. Zoals je ziet mist in de afkorting ADD de letter ‘H’. Die letter staat voor ‘Hyperactivity’ (hyperactiviteit). De mate van hyperactiviteit is dan ook een van de enige verschillen tussen ADHD en ADD. Mensen met ADD ogen vaak rustiger, maar zijn in hun hoofd vaak net zo druk als iemand die ADHD heeft. Daardoor worden de kenmerken vaak door de omgeving minder snel opgemerkt. Kinderen met ADD zijn vaak wat dromerig en rustiger dan kinderen met ADHD. Net zoals kinderen met ADHD zijn ze bijvoorbeeld sneller afgeleid, hebben ze moeite met het afronden van taken en het houden van overzicht. Volgens de Hersenstichting zijn de oorzaken voor ADD hetzelfde als voor ADHD.

Wellicht vraag je je af of jouw kind ADHD heeft en welke kenmerken hier bij horen? Heb je het gevoel dat jouw kind ADHD heeft? Neem dan altijd contact op met je huisarts. De (huis)arts kan helpen met een diagnose en advies geven over de volgende stappen.

Personen met ADHD kunnen de volgende kenmerken vertonen: 

• Ze vertonen drukker gedrag, zoals het onrustig bewegen en niet kunnen blijven zitten.
• Ze praten veel en praten vaker door andere mensen heen.
• Ze zijn vaker dan andere kinderen iets kwijt of iets vergeten. 
• Ze hebben meer moeite met het plannen en het houden van overzicht dan andere kinderen. 
• Ze hebben vaak moeite met het reguleren van hun emoties. Mede doordat ze snel overprikkeld kunnen raken. Ze voelen de emoties vaak intens en kunnen zichzelf soms wat moeilijker tot rust brengen. Ze kunnen bijvoorbeeld ineens heel boos worden, maar ze kunnen ook intens blij en intens genieten! 
• Ze kunnen meer empathisch vermogen hebben dan andere kinderen.
• Kinderen met ADHD zijn vaak spontane, open en sociale kinderen.
• Kinderen met ADHD zijn veelal avontuurlijk en nieuwsgierig.
• Ze hebben vaak veel fantasie.
• Ze kunnen erg creatief zijn.

Niet iedereen die ADHD heeft vertoont dezelfde kenmerken, dit kan per persoon en per leeftijd verschillen. Soms klinken de kenmerken van ADHD wat negatief. Dit is vooral omdat deze kinderen wat meer moeite kunnen hebben met bepaalde dingen. Toch kunnen er ook veel positieve kanten zijn, zoals het hebben van een hoge creativiteit, nieuwsgierigheid of een sociaal karakter.

Heeft jouw kind door ADHD soms moeite om zich tijdens de les goed te focussen? Met onze online oefeningen kan je kind thuis in alle rust oefenen, op een manier en tempo die goed aansluiten bij hun behoeften.

Personen met ADHD hebben vaak de volgende kenmerken in de klas:

• Waar ze vaak moeite hebben met hun concentratie, kunnen ze zich aan de andere kant ook in bepaalde gevallen hyperfocussen. Met hyperfocus wordt bedoeld dat iemand zo diep op iets geconcentreerd is dat ze alles om zich heen vergeten, zoals de tijd. Als ze iets echt leuk vinden, kunnen ze zich daar heel goed op concentreren en er veel over leren. Dit helpt hen vaak om heel goed te presteren in hun favoriete vakken of projecten.
• Moeite met het stilzitten op hun stoel en het luisteren naar de leerkracht.
• Vertonen van impulsief gedrag, zoals het praten voor hun beurt.
• Moeite hebben met het volgen van instructies, zoals het beginnen met taken, waardoor fouten ontstaan of taken niet worden afgemaakt.
• Door hun creativiteit denken ze makkelijker out of the box en komen ze vaak met leuke dingen tijdens discussies of het maken van opdracht.
• Doordat ADHD wat moeilijkheden met zich mee kan brengen, maakt dat kinderen met ADHD vaak een groot doorzettingsvermogen hebben.

Naast deze kenmerken zijn er nog een aantal andere kenmerken. Het herkennen van deze kenmerken hoeft niet gelijk te betekenen dat jouw kind ADHD heeft. Mocht je dit zeker willen weten, neem dan contact op met jouw huisarts.

 

ADHD kan voor iedereen anders zijn. Jongens en meisjes vertonen soms verschillende kenmerken. De 'hyperactiviteit', uit zich vaak bij jongens in hun fysiek gedrag. Bij vrouwen uit zich dit meer in het veel en vaak praten. Jongens kunnen meer agressief gedrag vertonen dan meisjes. Meisjes kunnen meer angstiger en depressiever gedrag vertonen. Bij meisjes wordt ADHD wat minder snel herkend dan bij jongens. Vaak worden ze als ze volwassen zijn pas met ADHD gediagnosticeerd. Er kunnen dus enkele verschillen zijn, maar die komen niet altijd voor. De kenmerken voor jongens kunnen net zo goed bij meisjes voorkomen en andersom.

Het hebben van ADHD kan jouw kind soms in de weg zitten in de klas. Dat is vervelend, maar met de nodige hulp(middelen) hoeft ADHD geen probleem te zijn.

• Bespreek specifieke uitdagingen van je kind met de leerkracht. Zoek samen naar oplossingen, zoals extra beweging of een rustig plekje, zodat je kind zich prettig voelt in de klas. Bespreek ook wat er in de klas en binnen school mogelijk is. Is er bijvoorbeeld ruimte om het kind wat extra te laten bewegen? Kan er in de klas of buiten de klas een rustige plek gecreëerd worden? Biedt de school nog extra begeleidingsopties aan?
• Het belangrijkste is om positief gedrag van het kind te benoemen en belonen. En wanneer het kind negatief gedrag vertoont, rustig en respectvol met het kind te bespreken wat hij of zij anders kan doen.
• Naast het communiceren met school/de leerkracht, is het ook belangrijk om goed met je kind over zijn of haar ADHD te praten. Probeer als ouder goed uit te leggen wat het inhoudt. Vraag de leerkracht om aan de hele groep uit te leggen wat ADHD is. Zo ontstaat er meer begrip.
• Je kind kan baat hebben bij overzicht en structuur. Het kan bijvoorbeeld helpen dat opdrachten op school door de leerkracht worden opgesplitst in stapjes. Ook het gebruik van een duidelijk dagprogramma op het bord en het gebruik van een wekker, zodat jouw kind duidelijk kan zien hoeveel tijd hij of zij nog heeft, kan helpen.

Het belangrijkste is om goed te blijven communiceren met de leerkracht, school en je kind om optimaal samen te werken aan de schoolervaring en prestaties van jouw kind. Vraag ook aan je kind waar ze behoefte aan hebben. Samen zorgen jullie ervoor dat jouw kind een fijne tijd heeft en het meeste uit zichzelf haalt.

Het kan ook helpen om je kind bepaalde fysieke hulpmiddelen mee te geven naar school. Deze hulpmiddelen kunnen bijvoorbeeld helpen bij het verminderen van fysiek druk gedrag (hyperactiviteit) en impulsiviteit.

• Een wiebelkussen kan helpen om genoeg prikkels te krijgen waardoor je kind minder moeite heeft met het stil zitten in de klas.
• Stressverminderend speelgoed kan ook helpen met prikkels. Ze kunnen daardoor beter prikkels verwerken en zijn minder snel afgeleid. Overleg het gebruik van fidget/stressverminderend speelgoed altijd met de leerkracht.
• Tegenwoordig zie je steeds vaker koptelefoons/gehoorbeschermers voor op school. Het dragen van een koptelefoon kan ervoor zorgen dat je kind minder snel afgeleid is door geluid of andere prikkels.

 

De tips voor thuis komen in grote lijnen overeen met de tips voor op school. Voornamelijk het positieve gedrag benoemen en belonen is belangrijk. Vooral omdat er soms een negatief imago hangt rondom ADHD. Wat erg zonde is, want dit is nergens voor nodig. Probeer daarom een zo positief mogelijke aanpak te houden. Daarvoor is soms veel geduld nodig en het zal misschien niet altijd lukken, maar deze insteek houden is belangrijk.

Gebruik de hulpmiddelen ook thuis. Een wiebelkussen aan de eettafel helpt je kind rustig te blijven zitten. Ook stressverminderend speelgoed kan handig zijn om thuis te hebben. Daarnaast kunnen verzwaringsknuffels, dekens of kussens fijn zijn voor je kind. De druk van de verzwaring kan kalmerend werken.

Kinderen met ADHD kunnen via de huisarts medicijnen krijgen. Aangezien wij geen (medisch) expert zijn op het gebied van ADHD willen we benadrukken om het gebruik van medicijnen altijd goed te bespreken met de huisarts.

Heeft jouw kind soms moeite om zich op school te concentreren? Onze werkbladen kunnen helpen om thuis op eigen tempo extra te oefenen en zo beter mee te komen op school. Bekijk ons aanbod en ondersteun je kind waar nodig!

ADHD bij kinderen kan zowel uitdagingen als unieke eigenschappen met zich meebrengen. Het is belangrijk om de signalen van ADHD te herkennen, maar ook om te begrijpen dat elk kind anders is en dat ADHD zich op verschillende manier uit.

Het kan voor ouders, leerkrachten en het kind soms even zoeken zijn, naar hoe iedereen er op de beste manier mee kan omgaan. Er zijn gelukkig veel manieren om kinderen met ADHD te ondersteunen, zowel op school als thuis. Als je vermoedt dat je kind ADHD heeft, is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts voor advies.

Belangrijk: Junior Einstein is geen medisch specialist op het gebied van ADHD en wij geven dan ook geen medisch advies. Voor advies of begeleiding over jouw persoonlijke situatie raden we aan om altijd contact op te nemen met je eigen (huis)arts.